QHSE
08 Gevaarlijke stoffen en Biologische agentia
 >  Gevaarlijke stoffen
Introductie

In het dagelijks leven kunnen we niet meer zonder chemische stoffen. We komen deze stoffen overal tegen. Niet alleen op de werkplek, maar ook thuis. Denk aan schoonmaakmiddelen of verfproducten. Iedere stof, hoe relatief onschadelijk ook, is schadelijk voor de gezondheid, als de dosis maar hoog genoeg is. Van sommige stoffen moet je kilo's innemen voordat er effecten optreden terwijl bij andere stoffen een duizendsten van een gram een dodelijk gevolg kan hebben. 

We noemen een gevaarlijke stof wanneer deze één of meer van de volgende eigenschappen heeft:

  • De stof is brandbaar en/of explosief; 
  • De stof geeft reacties in combinatie met andere stoffen;
  • De stof is schadelijk voor de gezondheid; 
  • De stof is corrosief (bijtend) of irriterend. 

Voorbeelden van gevaarlijke stoffen zijn: asbest, chroom-6, kwartsstof, dieselmotoremmissie en lasrook.  

Risico's > Wat kan er gebeuren?

Er is sprake van een gevaarlijke stof wanneer deze stof op korte of lange termijn schadelijke gevolgen heeft voor de gezondheid van de mens of dier. Opname van stoffen kan plaatsvinden door:

  • Inademing
  • Huidcontact 
  • Ogen 
  • Inslikken

Bij blootstelling aan een schadelijke stof met een hoge concentratie ontstaat veelal een acute vergiftiging. De gevolgen hiervan zijn direct of na enkele uren/dagen merkbaar. Mogelijke acute gevolgen zijn: keelpijn, buikpijn, diarree, maagpijn, misselijkheid, braken, zwaktegevoel, duizeligheid, verstikking, vergiftiging of brandwonden.

Bij een chronische vergiftiging vindt er gedurende langere tijd blootstelling plaats aan een schadelijke stof, in een lage concentratie. De gevolgen zijn soms pas na jaren merkbaar. Meestal is dan onherstelbare schade aangericht. Een bekend voorbeeld hiervan is een chronische vergiftiging door blootstelling aan asbest. 
Maatregelen > Wat moet je doen?

Volgens de wetgeving moeten alle verpakte gevaarlijke stoffen herkenbaar zijn. Hiervoor is een gevaarsymbool op het etiket geplaatst. Het betreffende gevaarsymbool moet de gebruiker wijzen op het mogelijke, en het soort gevaar. 

Daarnaast is de fabrikant, leverancier of importeur verplicht een veiligheidsinformatieblad (VIB) mee te leveren. Deze bladen zijn beschikbaar gesteld op het UnicaNet en de Veilig Unica app. In deze VIB bladen staat o.a. beschreven wat voor gevaarlijke stof het is en welke eerste hulp maatregelen genomen dienen te worden bij inademing, slikken, contact met de ogen of opname via de huid. 

Naast deze informatie over de stof gelden een aantal algemene (gedrags)regels:

  • Controleer de verpakking en voorkom lekken;
  • Bewaar gevaarlijke stoffen uitsluitend in een daarvoor bestemde verpakking. Schenk stoffen nooit over in flessen waar bijvoorbeeld limonade of bier in heeft gezeten (dit om verwarring of verwisseling te voorkomen). Bewaar gevaarlijke stoffen bij voorkeur achter slot en grendel;
  • Vermijd inademing van dampen en voorkom contact via de mond;
  • NIET ETEN, DRINKEN OF ROKEN;
  • Voorkom besmetting van de huid, door gebruik te maken van de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen;
  • Neem de regels van de hygiëne strikt in acht: was uw handen, trek werkkleding uit voordat u gaat eten, verzorg (ook) de kleine wondjes direct;
  • Zorg voor voldoende ventilatie wanneer met gevaarlijke stoffen moet worden gewerkt.
Discussie > Bespreek het met je collega’s!

Ga met elkaar in gesprek over het volgende:

  1. Werk ik met gevaarlijke stoffen?
  2. Welke gevaarlijke stoffen herken ik?
  3. Zijn er ook gevaarlijke stoffen die ik (nog) niet herken? 
  4. Weet ik wat ik moet doen als ik in contact kom met een gevaarlijke stof?
Tips > Voor meer informatie

Er zijn ook inhoudelijke toolboxen opgesteld over specifieke gevaarlijke stoffen. Denk o.a. aan: asbest, chroom-6 en kwartsstof. Deze toolboxen kun je vinden bij de toolboxen die vallen onder ''Gevaarlijke stoffen en Biologische agentia''. 

Scan de volgende code met de app om deze toolbox te bekijken.